| Newsy |
Mówi się, że nie ma ludzi niezastąpionych. Są. Bez wątpienia należał do nich Ryszard Fórmanek, koniński fotoreporter prasowy, fotograf, instruktor fotografii i filmu ministerialnej kategorii „S". Odprowadziliśmy go 12 stycznia 2022 roku na cmentarz w Koninie-Morzysławiu. W pandemicznym czasie tak liczny udział w ceremonii pogrzebowej jest naprawdę rzadki.
Ryszard Fórmanek urodził się 29 grudnia 1940 roku w Śremie. Wychowywał się i kształcił w Lesznie. Bardzo szybko podjął treningi sportowe, prędko też zainteresował się robieniem zdjęć. Miał szczęście, bo trafił na zajęcia do znanego i cenionego leszczyńskiego instruktora i artysty Henryka Frąckowiaka. Początkowo najprostszy aparat i marzenie o radzieckiej „Zorce". Szybko się zrealizowało i Ryszard doskonaląc swoje umiejętności sportowe zanurzał się coraz bardziej w fotografowanie. A że miał szczególny zmysł, to za pomocą migawki rejestrował sceny z życia codziennego i zdarzenia niezwykłe.
W 1965 roku 25 letni zawodnik „Polonii" Leszno przeszedł do konińskiego „Górnika" z dwóch powodów; wzmocnić sekcję koszykówki i uzyskać mieszkanie. W dynamicznie rozbudowującym się Koninie były takie możliwości. Toteż młode małżeństwo Dąbrówka i Ryszard Fórmankowie zamieszkali w M-4 na Osiedlu V. Ryszard w „Górniku" który w 1967 roku stał się „Zagłębiem" grał przez 8 lat. Zatrudniony w Kopalni Węgla Brunatnego „Konin" wykonywał z powodzeniem zadania zakładowego dokumentalisty. To mu jednak nie wystarczało. Szukał tematów wokół. Rejestrował normalne życie, ludzi, zdarzenia i wydarzenia. Fascynowały go dramatyczne industrialne przemiany Konina a wkrótce i regionu Wielkopolski Wschodniej.
W 1967 roku przyjechałem do Konina. We wrześniu 1968 roku podjąłem pracę dziennikarza „Gazety Poznańskiej". Szybko żeśmy się poznali i zaczęliśmy współpracę. Publikował coraz więcej, jego prace w „centrali" w Poznaniu były coraz bardziej zauważalne. W 1972 roku współzałożyłem z Zygmuntem Myślińskim międzyzakładowy dwutygodnik „Wielkopolskie Zagłębie". Ryszard stał się stałym współpracownikiem a od 1978 roku wybrał dziennikarstwo i zatrudnił się w tygodniku „Wielkopolskie Zagłębie". W 1982 roku a byłem wtedy redaktorem naczelnym dostał etat w tygodniku „Przegląd Koniński", w którym w 1999 roku odszedł na emeryturę.
Zainteresowania fotoreportera Ryszarda Fórmanka były bardzo szerokie. Lubił fotografować ludzi, od dzieci po wiek dojrzały i starczy. Z pasją utrwalał wielkopolskie wiatraki i kontrastowe widoki ziemi konińskiej. W okresie istnienia województwa konińskiego współpracował z Centralną Agencją Fotograficzną, przez kilka lat przygotowywał dla Krajowej Agencji Wydawniczej tygodniowe Kroniki województwa konińskiego. Wiele jego zdjęć jak choćby słynny łabędź na jezdni żelaznego mostu w Koninie, publikowanych było w całym kraju. Za swoje prace był wielokrotnie nagradzany w konkursach lokalnych, regionalnych i krajowych.
Ryszard przez 25 lat uczył chętną młodzież fotografii w Konińskim Domu Kultury. Wielu stało się profesjonalnymi fotografami. Wszyscy wspominają go jako człowieka dobrego, kompetentnego i pracowitego.
Pod koniec swojej pracy mając świadomość dorobku, jego wagi i jakości, organizował wystawy tematyczne w Koninie i regionie. Zawsze miał liczną publiczność i uznanie. Za wysoką jakość, przede wszystkim za artystyczne walory swych prac. Największą, najważniejszą dla niego była wystawa „Cicer cum caule", co da się przetłumaczyć jako „groch z kapustą" na której pokazał trzy i pół tysiąca zdjęć.
Ryszard doczekał się wielu artykułów o twórczości i recenzji dorobku. Pod koniec życia w roku 2021 Izabela Bobrowska z wydawnictwem „Setidava", Agą Jankowska, Aleksandrą Jurgielewicz przy wsparciu wielu sponsorów wydała piękny album pt. „Ryszard Fórmanek. Fotoreporter nieoczywisty". Na 80 urodziny 80 zdjęć. Był wzruszony. Znalazłem w tekście o autorze fragment jednej z moich wypowiedzi. – Bez ryzyka możemy używać pojęcia „kadr Fórmanka". Zawsze czysty, wysublimowany, bez zbędnych dekoracji, „śmieci", przewracających się drzew, budynków. Fórmanek pokazuje, co chce pokazać, a nie co mu wyjdzie. To jest jego siła, jego charakter, jego i tylko jego estetyka. Tylu ludzi fotografuje, a tak niewielu zostaje artystami fotografii. Fórmanek jest wśród tych niewielu postacią znaczącą. Zostawił po sobie dzieło nie do przecenienia.
Ryszard nie tylko pracował. Miał swoje hobby: myślistwo, które uprawiał raczej rzadko i gotowanie. Był smakoszem. Oprócz świetnie przyrządzanych potraw z dziczyzny, znakomicie potrafił zaspokoić podniebienia amatorów potraw z ryb. Absolutnym hitem była ryba w sosie słodko-kwaśnym. Był uroczym kompanem w rzadkich chwilach luzu po pracy.
12 stycznia 2022 roku pożegnaliśmy niezwykłego człowieka. Wielkopolanina prezentującego wszystko co wielkopolskie: pracowitość, solidność, kreatywność, rzetelność, punktualność i niezwykłe poczucie obowiązku. Pożegnaliśmy Koninianina z wyboru, który ukochał to miasto i region.
Miał wspaniałą rodzinę. Żonę Dąbrówkę, syna Macieja i córkę Ewę. Kochał ich mając wyrzuty sumienia, że za mało im poświęcał czasu. Ne emeryturze pasjonował się wnukami Piotrem i Filipem od Macieja i Natalią od Ewy. Wiem, że oni dziś są dumni z dorobku Ojca i Dziadka.
Pożegnałem przyjaciela. W imieniu środowiska dziennikarskiego Konina i w imieniu Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej, którego od początku był aktywnym członkiem.
Odszedł Ryszard Fórmanek ale z tych ponad 160 tysięcy zdjęć, następne pokolenia będą się uczyć o czasach, które już nigdy nie wrócą.
Ryszard Sławiński
Fot. Mirosław Jurgielewicz
